Біздің бауыр - өзіндік химиялық зауыт; қанды зиянды токсиндерден тазарту, сондай-ақ қандағы қант деңгейін реттеу және қажетті қоректік заттарды сақтау станциясы.
Бауыр - бірегей мүше. Ол тіпті өзі өңдейтін токсиндермен зақымданған кезде де өзін-өзі емдеуге қабілетті.1
Дегенмен, бауыр ұзақ уақыт бойы өзін көрсетпейтін, негізгі функциялардың бұзылуы немесе көрші органдардың зақымдалуы сияқты қайтымсыз өзгерістер пайда болғанға дейін симптомсыз болатын ауыр зақ ымға ұшырайды. Бұл бауыр тінінде ауырсыну рецепторларының болмауына байланысты пайда болады, нәтижесінде бауыр әдетте «ең шыдамды» орган деп аталады.
Көптеген адамдар алкогольдің бауырға зиянды әсері және оның қабынуын тудыратын вирустық гепатиттер туралы біледі. Бірақ сіз артық салмақ пен семіздік те бауырыңызға қауіп төндіреді деп ойладыңыз ба?
Бауыр тамақтанудағы барлық қателіктерге өте қатты жауап береді, ал заманауи қалалық диета - бұл май мен фаст-фудқа бай диета. Зиянды және майлы тағамдарды жеу нәтижесінде салмақ артып, бұл бауырда біртіндеп метаболизмдік өзгерістерді тудырады.
Егер оларды тоқтатпаса, май тамшылары мүше тінінде жинала бастайды (стеатоз дамиды). Адам семірген кезде тамыр қабырғаларында және бауыр жасушаларында қабыну басталады (стеатогепатит дамиды). Нәтижесінде мүшенің құрылымы деформацияланады, зат алмасуы бұзылады, организмдегі химиялық процестер өзгереді (фиброз және цирроз дамиды). Бауыр жасушаларында майдың мұндай жиналуы және одан туындаған үдемелі қабыну алкогольсіз майлы бауыр ауруы (АМБА) деп аталады.2
Семіздік көбінесе қант диабетімен, жүрек-қан тамырлары ауруларымен, созылмалы бүйрек ауруымен байланысты, сонымен қатар АМБА даму қаупінің факторы болып табылады, бұл адамға байқалмай, бауыр қатерлі ісігі сияқты өмірге қауіп төндіретін патологияға әкелуі мүмкін.3
АМБА-мен ауыратын пациенттердің биохимиялық қан анализінде өзіндік бауыр маркерлері жоғарылайды. Патогенез май алмасуымен байланысты болғандықтан, липидті профильдің көрсеткіштері өзгереді. АМБА диагностикасының аспаптық әдістерінің ішінде негізінен УДЗ және эластометрия қолданылады. АМБА диагностикасының алтын стандарты - бауыр биопсиясы асқынулардың жоғары қаупіне байланысты сирек қолданылады.5 Кез келген жағдайда, егер пациентте артық салмақ болса, бұл бауырдың ықтимал проблемалары туралы маңызды сигнал болып табылады.
Жақсы жаңалық, егер сіз диетаңызды түзетіп, жаттығуды қоссаңыз, дұрыс тамақтанбау мен өмір салтынан туындаған бауырдың кейбір зақымдануын қалпына келтіруге болады.6 Сондықтан салмақты қалыпты мәндерге дейін төмендету (ДМИ 18-25 кг/м2) АМБА-ны емдеудегі негізгі міндеттердің бірі болып табылады.
Тіпті аздап салмақ жоғалту (мысалы, 5%) қандағы бауыр маркерлерін жақсарта алады.7 10%-дан артық салмақ жоғалту алкогольсіз стеатогепатит сияқты патологиялық процесті тоқтата алады.8
Салауатты дене салмағына қол жеткізу және оны сақтау - бұл сіздің жалпы денсаулығыңыз үшін бірінші кезекте жасай алатын нәрсе. Осылайша сіз қатерлі ісік немесе қант диабеті қаупін ғана емес, сонымен қатар салмаққа байланысты басқа аурулардың да туындау қаупін азайтасыз.
M-KZ-00000699
сілтемелер:
Michalopoulos GK. Liver regeneration. J Cell Physiol. 2007;213(2):286–300.
НАБЖП. Доступно по ссылке:
Byrne C.D., Targher G. NAFLD: A multisystem disease//J. Hepatol. 2015. С. 47–64.
Борьба с ожирением как фокус развития Национального здравоохранения. Доступно по ссылке:
Неинвазивная диагностика фиброза печени: возможности инструментальных методик на современном этапе. РМЖ. Медицинское обозрение. 2020;4(5):297-301. DOI: 10.32364/2587-6821-2020-4-5-297-301.
NHS. Доступно по ссылке:
Koutoukidis D., Astbury N., Tudor K., и др. Association of weight loss interventions with changes in biomarkers of nonalcoholic fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis // JAMA Intern Med. 2019. Т. 179. № 9. С. 1262–1271.
Vilar-Gomez E., Martinez-Perez, Y Calzadilla-Bertot L., Et A. Weight loss through lifestyle modification significantly reduces features of nonalcoholic steatohepatitis // Gastroenterology. 2015. Т. 149. № 2. С. 367–378.
Бұл интернет-сайт Қазақстан Республикасының кең ауқымды пайдаланушыларына арналған ақпаратты қамтиды және қол жетімді емес немесе ресми түрде мақұлданбаған немесе сіздің еліңізде Roche дәрілік заттары мен медициналық құрылғыларын тіркеу немесе пайдалану тұрғысынан ерекшеленетін ақпаратты қамтуы мүмкін. Бұл веб-сайттағы ақпарат дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жарнамасын қамтымайды. Бұл веб-сайттағы ақпаратты өзін-өзі диагностикалау немесе Roche препараттарын қолдану туралы тәуелсіз шешім қабылдау үшін пайдалануға болмайды және дәрігермен кеңесуді алмастыра алмайды.