Артық салмақ пен семіздік бауырға қауіп төндіреді
:quality(90)/)
Біздің бауыр - өзіндік химиялық зауыт; қанды зиянды токсиндерден тазарту, сондай-ақ қандағы қант деңгейін реттеу және қажетті қоректік заттарды сақтау станциясы.
Біздің бауыр - өзіндік химиялық зауыт; қанды зиянды токсиндерден тазарту, сондай-ақ қандағы қант деңгейін реттеу және қажетті қоректік заттарды сақтау станциясы.
Бауыр - бірегей мүше. Ол тіпті өзі өңдейтін токсиндермен зақымданған кезде де өзін-өзі емдеуге қабілетті.1
Дегенмен, бауыр ұзақ уақыт бойы өзін көрсетпейтін, негізгі функциялардың бұзылуы немесе көрші органдардың зақымдалуы сияқты қайтымсыз өзгерістер пайда болғанға дейін симптомсыз болатын ауыр зақымға ұшырайды. Бұл бауыр тінінде ауырсыну рецепторларының болмауына байланысты пайда болады, нәтижесінде бауыр әдетте «ең шыдамды» орган деп аталады.
Бауырдың жұмысына қандай факторлар әсер етеді?
:quality(90)/ "oncology_2_teasers_370x208.jpg")
Көптеген адамдар алкогольдің бауырға зиянды әсері және оның қабынуын тудыратын вирустық гепатиттер туралы біледі. Бірақ сіз артық салмақ пен семіздік те ба уырыңызға қауіп төндіреді деп ойладыңыз ба?
Бауыр тамақтанудағы барлық қателіктерге өте қатты жауап береді, ал заманауи қалалық диета - бұл май мен фаст-фудқа бай диета. Зиянды және майлы тағамдарды жеу нәтижесінде салмақ артып, бұл бауырда біртіндеп метаболизмдік өзгерістерді тудырады.
Егер оларды тоқтатпаса, май тамшылары мүше тінінде жинала бастайды (стеатоз дамиды). Адам семірген кезде тамыр қабырғаларында және бауыр жасушаларында қабыну басталады (стеатогепатит дамиды). Нәтижесінде мүшенің құрылымы деформацияланады, зат алмасуы бұзылады, организмдегі химиялық процестер өзгереді (фиброз және цирроз дамиды). Бауыр жасушаларында майдың мұндай жиналуы және одан туындаған үдемелі қабыну алкогольсіз майлы бауыр ауруы (АМБА) деп аталады.2
Семіздік көбінесе қант диабетімен, жүрек-қан тамырлары ауруларымен, созылмалы бүйрек ауруымен байланысты, сонымен қатар АМБА даму қаупінің факторы болып табылады, бұл адамға байқалмай, бауыр қатерлі ісігі сияқты өмірге қауіп төндіретін патологияға әкелуі мүмкін.3
АМБА диагнозы қалай қойылады?
АМБА-мен ауыратын пациенттердің биохимиялық қан анализінде өзіндік бауыр маркерлері жоғарылайды. Патогенез май алмасуымен байланысты болғандықтан, липидті профильдің көрсеткіштері өзгереді. АМБА диагностикасының аспаптық әдістерінің ішінде негізінен УДЗ және эластометрия қолданылады. АМБА диагностикасының алтын стандарты - бауыр биопсиясы асқынулардың жоғары қаупіне байланысты сирек қолданылады.5 Кез келген жағдайда, егер пациентте артық салмақ болса, бұл бауырдың ықтимал проблемалары туралы маңызды сигнал болып табылады.
АМБА қалай емдейді?
Жақсы жаңалық, егер сіз диетаңызды түзетіп, жаттығуды қоссаңыз, дұрыс тамақтанбау мен өмір салтынан туындаған бауырдың кейбір зақымдануын қалпына келтіруге болады.6 Сондықтан салмақты қалыпты мәндерге дейін төмендету (ДМИ 18-25 кг/м2) АМБА-ны емдеудегі негізгі міндеттердің бірі болып табылады.
Тіпті аздап салмақ жоғалту (мысалы, 5%) қандағы бауыр маркерлерін жақсарта алады.7 10%-дан артық салмақ жоғалту алкогольсіз стеатогепатит сияқты патологи ялық процесті тоқтата алады.8
Салауатты дене салмағына қол жеткізу және оны сақтау - бұл сіздің жалпы денсаулығыңыз үшін бірінші кезекте жасай алатын нәрсе. Осылайша сіз қатерлі ісік немесе қант диабеті қаупін ғана емес, сонымен қатар салмаққа байланысты басқа аурулардың да туындау қаупін азайтасыз.
M-KZ-00000699
сілтемелер:
Michalopoulos GK. Liver regeneration. J Cell Physiol. 2007;213(2):286–300.
НАБЖП. Доступно по ссылке: https://zaruku.com/pages/nealkogolnaya-zhirovaya-bolezn-pecheni-tihij-ubijca.(проверено октябрь 2022).
Byrne C.D., Targher G. NAFLD: A multisystem disease//J. Hepatol. 2015. С. 47–64.
Борьба с ожирением как фокус развития Национального здравоохранения. Доступно по ссылке: https://www.endocrincentr.ru/news/borba-s-ozhireniem-kak-fokus-razvitiya-nacionalnogo-zdravoohraneniya.(проверено октябрь 2022).
Неинвазивная диагностика фиброза печени: возможности инструментальных методик на современном этапе. РМЖ. Медицинское обозрение. 2020;4(5):297-301. DOI: 10.32364/2587-6821-2020-4-5-297-301.
NHS. Доступно по ссылке: https://www.nhs.uk/conditions/non-alcoholic-fatty-liver-disease/.(проверено октябрь 2022).
Koutoukidis D., Astbury N., Tudor K., и др. Association of weight loss interventions with changes in biomarkers of nonalcoholic fatty liver disease: a systematic review and meta-analysis // JAMA Intern Med. 2019. Т. 179. № 9. С. 1262–1271.
Vilar-Gomez E., Martinez-Perez, Y Calzadilla-Bertot L., Et A. Weight loss through lifestyle modification significantly reduces features of nonalcoholic steatohepatitis // Gastroenterology. 2015. Т. 149. № 2. С. 367–378.
:quality(90)/)
:quality(90)/)